Landhuis te Obbeek

Het onderzoek rond het Limburgse landhuis Obbeek was een grote uitdaging aangezien er amper relevante archiefstukken ter beschikking waren. Aangezien het omgrachte landgoed steeds door een adellijke familie bewoond was, was er meer dan genoeg informatie beschikbaar over de eigenaarsgeschiedenis, maar over het gebouw zelf werd in geen enkel document een woord gerept, laat staan dat er planmateriaal bewaard gebleven is. Daarom kon tijdens het onderzoek, naast historisch kaartmateriaal en enkele oude foto’s, enkel afgegaan worden op sporen in situ, waarbij onder meer bouwnaden geïnterpreteerd werden en de gebruikte materialen gedateerd werden om zo tot een hypothese over de bouwevolutie te komen.

De oorsprong van het domein zou terug te leiden zijn naar een 17e of 18e-eeuws jachthuisje. Wanneer de adellijke familie Horion halfweg de 18e eeuw eigenaar werd van het domein, breidden ze de bestaande constructie uit tot een volwaardige woning, waarnaast nog een nieuw tweede losstaand volume tot stand komt. Het is echter onduidelijk hoe deze gebouwen er juist uitzagen. Vervolgens zien we in de hedendaagse toestand duidelijk dat er grote 19e-eeuwse uitbreidingswerken gekomen zijn waarbij het gebouw zijn U-vorm gekregen heeft, maar met behoud van de 18e-eeuwse constructies. Aangezien alle aangebouwde en uitgebreide delen in dezelfde materialen en stijl opgetrokken zijn, werd intuïtief gedacht dat dit allemaal in één grote bouwfase uitgevoerd moet geweest zijn. In onze studie hebben we echter aan de hand van historisch kaartmateriaal en subtiele ongelijkheden in constructietechnieken tussen bouwvolumes onderling kunnen aantonen dat het landhuis in een viertal verschillende fasen tussen 1800 en 1885 tot stand gekomen is. Het oorspronkelijke jachthuisje is echter steeds behouden gebleven en kan heden nog duidelijk herkend worden aan de bouwnaad in de gevels van het hoofdvolume.

Over hoe het interieur er uitzag waren er helemaal geen gegevens voorhanden, hierbij werd in het onderzoek uitsluitend afgegaan op materiaalgebruik en stijlkenmerken van de nog aanwezige historische interieurelementen om kunnen uit te maken wat hier oorspronkelijk al dan niet aanwezig was en of de huidige ruimte-indelingen behouden gebleven zijn. Hieruit bleek dat er nog enkele zeer schaarse 18e-eeuwse elementen aanwezig waren uit de tijd van de uitbreiding van jachthuisje tot woning, zoals een haard en een recuperatiedeurtje, en dat de meeste elementen uit de vroeg-19e-eeuwse volgende uitbreidingsfase dateren. Een zeer ingrijpende totaalrenovatie uit de jaren 1950 waarbij ook aan de ruimte-indelingen geraakt werd wiste echter heel wat sporen uit. Desondanks kon toch een hypothetische reconstructie van het interieur opgemaakt worden door te vergelijken met andere soortgelijke landhuizen, de draagstructuur af te lezen en de nog aanwezige interieurelementen te kaderen.