Hof van Beroep en Arbeidshof, Antwerpen

Het Hof van Beroep en Arbeidshof van Antwerpen is gevestigd in een grootschalig laat-modernistisch gebouw aan de gedempte Zuiderdokken. Het historische gerechtsgebouw van Antwerpen aan de Leien bleek in de loop van de jaren 1960 te klein te zijn geworden. Hierdoor werd begin jaren 1970 overhaast besloten om zo snel mogelijk een tijdelijk gerechtsgebouw op te richten, in afwachting van de bouw van het geplande nieuwe grote rechtscomplex aan de Bolivardplaats.

Het nieuwe gebouw kreeg plaats bovenop de 19e eeuwse Zuidersluis. Deze sluis diende oorspronkelijk als toegang tot de zuidelijke binnenhaven, maar had sinds de demping van de Zuiderdokken geen functie meer. De sluis bleef behouden en werd dicht gebetonneerd, als basis voor het nieuwe gebouw. Het ontwerp werd in 1973 gemaakt door architecten Marc Appel en Jan Welsau, in een laat-modernistisch betonbrutalisme, en in 1974 werd het gebouw gezien de hoogdringendheid al voltooid. Het wordt gedomineerd door zijn twee monumentale torens, waar alle administratieve diensten ingericht zijn. In de lage sokkel bevinden zich alle publieke ruimtes, zoals rechtszalen en raadkamers.

Oorspronkelijk was voorzien dat het gebouw slechts een tiental jaar dienst zou doen, en zou afgebroken worden wanneer alle diensten naar het definitieve nieuwe gerechtsgebouw zouden kunnen verhuizen. De bouw van het nieuwe gerechtsgebouw liet echter nog verschillende decennia op zich wachten, waardoor het gebouw op de gedempte Zuiderdokken intussen reeds meer dan veertig jaar in gebruik is. Gezien de zeer korte tijd die de architecten kregen om het ontwerp op te maken, en de zeer korte uitvoeringstermijn voor de werken, zijn er enerzijds amper waardevolle architecturale elementen in het gebouw aanwezig en zijn er anderzijds intussen heel wat grote problemen met vocht en aftakelend beton door verkeerde constructietechnieken.

Archivaria diende de erfgoedwaarde van dit gebouw te onderzoeken, waarbij in de conclusie samen met brutalisme-expert Jos Vandenbreeden gesteld werd dat het gebouw niet dermate waardevol is om de sloop ervan tegen te houden. Momenteel wordt een ontwerpwedstrijd uitgeschreven om op de plaats van dit gebouw het nieuwe Museum voor Hedendaagse Kunsten op te richten.